Gdzie najlepiej dyskutować o etycznych wymiarach architektury miasta, jeśli nie w Zamościu, Mieście Idealnym? 21 listopada br. Zamość stał się miejscem dyskusji architektów, filozofów oraz archiwariuszy, którzy poruszyli wiele różnych kwestii związanych z architekturą Perły Renesansu, a także problematyki wpływu etyki na architekturę.
Lepszego miejsca w Polsce do dyskusji na takie tematy trudno byłoby znaleźć. Akademia Zamojska prowadzi studia na unikatowym w skali kraju kierunku rynek sztuki i zarządzanie w kulturze. Z kolei Zamość, ze względu na swoją renesansową architekturę jest nazywany Miastem Idealnym. Na fakt, że uczelnia funkcjonuje w niebagatelnym miejscu uwagę zwrócił włodarz miasta, prezydent Andrzej Wnuk, który otworzył konferencję „Etyczne wymiary architektury miasta. Inspiracje zamojskie”.
– Zamość to miasto zaprojektowane w stylu antropomorficznym, czyli odwzorowującym człowieka. Cóż może być bardziej etycznego na świecie niż człowiek, ze swoją wolną wolą, działalnością, kreującą postawy społeczne i moralne – mówił prezydent Zamościa, dodając, że miasto – oprócz tego, że było silną, niezdobytą twierdzą i ośrodkiem handlowym – było od zawsze wielokulturowe. Do dziś można w Hetmańskim Grodzie odnaleźć obiekty przypominające o obecności tutaj Ormian, Żydów i innych narodowości.
Wyjątkowość Zamościa podkreślał również prof. dr hab. inż. arch. Zbigniew Kuziak, przewodniczący Komisji Urbanistyki i Architektury Polskiej Akademii Nauk o/Kraków.
– Wątek Miasta Idealnego jest logicznie powiązany z ideą miasta etycznego. (…) Zamość jest Miastem Idealnym, z którego mogą pójść bardzo mocne przesłania dla środowisk, które zajmują się architekturą, urbanistyką, zarówno w kategorii rozwoju miasta, jak też nauczania, a jednym z wątków naszej konferencji jest kwestia nauczania etyki zawodowej architektów – podkreślał naukowiec z Polskiej Akademii Nauk.
Podczas konferencji prelekcję „Osoba i jej środowisko życia. Antropologiczne podstawy dobrej architektury” wygłosił rektor Akademii Zamojskiej dr hab. Paweł Skrzydlewski, prof. AZ.
– Tradycja naszej kultury mówi o tym, że wszelkie nauki sztuki są przyporządkowane do jednego. Tym czymś jest ludzka doskonałość. W tym również udział bierze architektura jako dziedzina twórczości związana z kreacją budynków i struktury życia ludzkiego. By służyć człowiekowi musi go po pierwsze dobrze znać. Są pewne najważniejsze elementy ludzkiego życia, które trzeba uwzględniać. Człowiek rodzi się, rozwija, musi doskonalić się, a także w jakiś sposób kończy swoje życie. W tych wszystkich wydarzeniach partycypuje architektura dając człowiekowi dom, szpital, w którym często przychodzi na świat, leczy się i czasem odchodzi, dając uczelnię, słowem całą strukturę do życia. Nie brak w niej również urzędów zajmujących się troską o dobro wspólne, czy świątyni albo akademii. To wszystko są elementy właściwego odczytania natury ludzkiej – mówił prof. Skrzydlewski.
Partnerem AZ i PAN w konferencji było Archiwum Państwowe w Zamościu. Jak podkreślał dyrektor AP w Zamościu, dr Jakub Żygawski, przemiany, jakie nastąpiły przez wieki w architekturze miasta są tematem żywych dyskusji nie tylko architektów, historyków oraz historyków sztuki, ale również archiwistów.
– To nawiązanie do dziedzictwa kulturowego które przechowujemy w naszych zasobach. Etyka w zawodzie architekta niesie za sobą doświadczenie, jakie nabywają przez lata i wzorują się na tym, czego dokonano w poprzednich wiekach i dziesięcioleciach. Kwestia etycznego rozpatrywania architekta jako zawodu niesie za sobą znajomość naszej historii, którą także mamy udokumentowaną w naszych zasobach archiwalnych – mówił dr Jakub Żygawski.
Konferencja odbyła się w sali Consulatus zamojskiego ratusza oraz gmachu Akademii Zamojskiej przy ul. Pereca. Podzielona ona została na cztery części tematyczne: „Etyka w architekturze”, „Etyka w procesie budowania i projektowania”, „Wartości etyczne Zamościa”, „Zamojskie spory etyki z praktyką”. Ich moderatorami byli odpowiednio: prof. dr hab. inż. Wojciech Przegon, dr Jakub Żygawski, dr Ewelina Lilia Polańska, dr inż. arch. Miłosz Zieliński. W przedsięwzięciu udział wzięli naukowcy z całej Polski.
Współorganizatorami wydarzenia były Komisja Urbanistyki i Architektury PAN O/Kraków, Archiwum Państwowe w Zamościu oraz Akademia Zamojska. Patronat honorowy nad konferencją „Etyczne wymiary architektury miasta. Inspiracje zamojskie” sprawował Prezydent miasta Zamość Andrzej Wnuk.
