15 października 2023 r. obchodzimy Międzynarodowy Dzień Mediacji. W dniach 16 – 21 października br. przypada Tydzień Mediacji w Polsce. Świętowanie Tygodnia Mediacji oraz Międzynarodowego Dnia Mediacji w Zamościu będzie przebiegało w formie edukacji o mediacji jako alternatywnym do postępowań sądowych sposobie rozwiązywania konfliktów i sporów.
Sąd Okręgowy w Zamościu – inauguracją Międzynarodowego Dnia Mediacji w dniu 19 października br. rozpoczyna cykl zaplanowanych, konferencji, wykładów, warsztatów i spotkań podczas, których przybliżana będzie wiedza na temat mediacji cywilnych, rodzinnych, karnych, dotyczących nieletnich dopuszczających się demoralizacji i popełniających czyny karalne a także mediacji rówieśniczej.
Tematem wiodącym wszystkich tegorocznych wydarzeń poświęconych regulacjom prawnym traktujących o mediacji będzie „Perspektywa dziecka w mediacji w krajowych i wspólnotowych regulacjach prawnych”.
Dziecko w postępowaniu mediacyjnym jako osoba, której spór sądowy lub pozasądowy dotyczy wprost lub w sposób pośredni, dziecko i jego prawa w postępowaniu mediacyjnym w zakresie naprawienia szkody wyrządzonej innej osobie, dziecko, którego głos powinien być słyszalny w sprawach gdy o wykonywanie władzy rodzicielskiej, alimentacji czy też o kontaktach z dzieckiem spór toczą jego rodzice lub inne osoby uprawnione czy też warunki prawne, w których dzieci uprawnione są podejmować w szkole próbę rozwiązania sporu rówieśniczego to tematyka poszczególnych wydarzeń zaprojektowanych przez Sąd Okręgowy w Zamościu.
Przywołane zagadnienia przybliżać będą zainteresowanym: sędziowie, adwokaci, mediatorzy oraz przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości i pracownicy naukowi specjalizujący się w tematyce mediacyjnej. Adresatami poszczególnych form popularyzacji mediacji będą sędziowie, prokuratorzy, adwokaci i radcowie prawni, mediatorzy, kuratorzy sądowi, kuratorzy oświaty, nauczyciele, pedagodzy, przedstawiciele instytucji państwowych i samorządowych a także organów świadczących pomoc społeczną.
Programy konferencji i innych wydarzeń, których celem jest przybliżenie wiedzy o instytucji mediacji, roli mediatora i udziału dziecka w mediacji, zaplanowane w miesiącu październiku br. dostępne są na stronie internetowej Sądu Okręgowego w Zamościu.
Kalendarz tematycznych spotkań edukacyjnych organizowanych w bieżącym roku przez Sąd Okręgowy w Zamościu jest bogatszy. Wkrótce udostępnione zostaną na stronie internetowej Sądu kolejne spotkania przewidziane w miesiącu listopadzie br.
Do istotnych wydarzeń popularyzujących mediację wśród dzieci i młodzieży zaliczyć należy między innymi Konkurs na plakat o tematyce mediacyjnej organizowany od roku przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Konkurs cieszy się coraz większym zainteresowaniem wśród uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych funkcjonujących w Zamościu, oraz w miastach powiatów biłgorajskiego, hrubieszowskiego, janowskiego, krasnostawskiego, tomaszowskiego i zamojskiego.
W roku bieżącym rozstrzygnięty został już Konkurs na plakat popularyzujący Międzynarodowy Dzień Mediacji 2023 r. Komisja Konkursowa wyłoniła laureatów I, II i III miejsca, nagrodziła 12 najciekawszych prac i wyróżniła dodatkowo 10 prac uczniów nadesłanych do konkursu z całego kraju. 12 nagrodzonych prac wykorzystanych zostało do projektu kalendarza na rok 2024. Wśród laureatów – uczniów nagrodzonych za wykonanie plakatu o tematyce mediacyjnej znalazła się na 11 miejscu uczennica klasy V Szkoły Podstawowej Nr 1 im. Bolesława Prusa w Hrubieszowie Anna Metyk. Praca przygotowana przez Annę Metykę zdobi kartę Kalendarza na nadchodzący 2024 rok przybliżając miesiąc listopad. To wielkie wyróżnienie dla uczennicy oraz nauczycieli Szkoły do, której laureatka uczęszcza oraz godna naśladowania informacja wskazująca na włączenie się przez Szkołę Podstawową Nr 1. im. Bolesława Prusa w Hrubieszowie do popularyzacji wiedzy o mediacji jako jednej z dziedzin istotnych w kształceniu uczniów.
Zapraszamy wszystkich Państwa oraz instytucje i stowarzyszenia zainteresowane rozwojem mediacji w Polsce – a przede wszystkim funkcjonujących w naszym lokalnym środowisku – do aktywnego włączenia się do wydarzeń, które mogą służyć popularyzacji instytucji mediacji oraz zawodu mediatora.
Ubiegły rok przebiegał w Zamościu pod hasłem mediacji jako sprawiedliwości naprawczej a także promowania Deklaracji stosowania mediacji i klauzul mediacyjnych w umowach. Sąd Okręgowy w Zamościu był organizatorem wielu konferencji, prelekcji i symulacji mediacji. Do ubiegłorocznych wydarzeń przybliżających wiedzą o mediacji włączył się również Prezydent Miasta Zamość Andrzej Wnuk. Efektem współpracy Sądu Okręgowego w Zamościu z Władzami Miasta Zamość była między innymi konferencja zorganizowana w Sali Consulatus zamojskiego Ratusza skierowana do zamojskich przedsiębiorców i samorządowców, która zapoczątkowała współpracę pt. „Zamość miastem przyjaznym mediacji”. Ubiegłoroczna konferencja sprawiła, że zainteresowanie prawnie skutecznym sposobem pozasądowego rozwiązania sporów wśród instytucji samorządowych, spółdzielni mieszkaniowych i innych podmiotów prawnych funkcjonujących na zamojskim rynku istotnie wzrosło. W 2022 roku Deklarację o stosowaniu mediacji złożyło blisko 50 podmiotów prawa mających swoje siedziby na terenie Zamościa. Złożenie Publicznych Deklaracji stosowania Mediacji świadczy niewątpliwie o istotnej zmianie w zakresie świadomości prawnej wśród osób kierujących instytucjami państwowymi i samorządowymi, spółdzielniami oraz przedsiębiorstwami, które świadczą usługi na rzecz mieszkańców naszego miasta.
W ubiegłym roku zakończony został także dwuletni pilotażowy program sprawiedliwości naprawczej – mediacji po wyroku karnym – prowadzony przez Ministerstwo Sprawiedliwości w partnerstwie ze Szkołą Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie oraz z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim im. Jana Pawła II w Lublinie. Program pilotażowy zaowocował wdrożeniem na terenie właściwości Sądu Okręgowego w Zamościu oraz Sądu Okręgowego w Lublinie wielu postępowań mediacyjnych prowadzonych z udziałem osób osadzonych w zakładach karnych pozostających w sporze z osobami żyjącymi w warunkach wolnościowych – z członkami ich rodzin, z osobami pokrzywdzonymi przez sprawcę przebywającego w warunkach izolacyjnych, z pracodawcą, czy też z sąsiadami. Stworzone zostały także warunki lokalowe i techniczne prowadzenia postępowań mediacyjnych w tak wyjątkowych i nietypowych miejscach jakimi są zakłady karne.
Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości w Warszawie w latach 2021/2022 uruchomiła podyplomowe studia na kierunku Mediacja i Sprawiedliwość Naprawcza, które skierowane były do pracowników służby więziennej oraz zawodowych kuratorów sądowych tworząc warunki prawne edukacji z mediacji w tej kategorii sporów.
Mediacja z udziałem dziecka oraz w sprawach dotyczących praw dziecka jest obecnie w sferze zainteresowania osób i instytucji odpowiedzialnych za prawidłową edukację i wychowanie małoletnich dzieci jak również za działania eliminujące przemoc i agresję w szkołach. Duże zainteresowanie dyrekcji szkół i nauczycieli tematyką konferencji zaplanowanej na 19 października br. świadczy o potrzebie kształcenia i popularyzacji wiedzy o mediacji wśród uczniów i nauczycieli przez osoby i podmioty posiadające wiedzę specjalistyczną w zakresie mediacji rówieśniczej oraz mediacji szkolnej. Sąd Okręgowy w Zamościu podejmował będzie wszelkie dostępne prawnie formy w celu dalszej popularyzacji wiedzy o alternatywnych metodach rozwiązywania sporów w tym rozwoju mediacji szkolnej i rówieśniczej.
W dniach 16 – 21 października tj. w dniach Tygodnia Mediacji w Polsce Sąd Okręgowy w Zamościu zorganizował również dyżury pod telefonem, które pełnić będą Stali Mediatorzy z listy Mediatorów prowadzonej przez Prezesa Sądu Okręgowego w Zamościu. Wszyscy zainteresowani tematyką mediacji będą mogli uzyskać w tygodniu mediacji bezpłatną informację o zasadach prowadzenia postępowania mediacyjnego, korzyściach mediacji, kategorii spraw, które mogą być rozwiązane w drodze mediacji oraz o tym gdzie należy poszukiwać mediatora będącego osobą uprawnioną do prowadzenia mediacji.
Szczegółowy harmonogram dyżurów dostępny jest również na stronie internetowej Sądu Okręgowego w Zamościu.
Wdrażanie przez państwa członkowskie pozasądowych polubownych sposobów rozwiązywania sporów – a w szczególności mediacji- to zadanie wynikające wprost z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia24 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych Dz. Urz. UE L 136/3 oraz z przepisów naszego prawa krajowego. Spór rozwiązany ugodą zawartą przed mediatorem, którą sąd jedynie zatwierdzi – zastępuje ugodę zawartą przed sądem. Sprawia, że ugoda mediacyjna staje się także tytułem wykonawczym możliwym do realizacji postanowień wypracowanych ugodą nie tylko w kraju lecz również na terenie wszystkich państw członkowskich bez konieczności uruchamiania dodatkowych procedur sądowych.
Teresa Renata Bodys
Sędzia Koordynator ds Mediacji
w Sądzie Okręgowym w Zamościu
