Książnica Zamojska im. Stanisława Kostki Zamoyskiego podsumowała pierwszy etap projektu Cyfrowe Archiwum Dzieci Zamojszczyzny, w ramach którego tworzona jest kolekcja „Dziedziczenie pamięci”.
Dzieci Zamojszczyzny jest coraz mniej. Odchodzą każdego roku, a wraz z nimi żywe świadectwo o tragicznych wydarzeniach wysiedleń na Zamojszczyźnie. Mimo tego, że ich rodziny i historycy oraz archiwiści dbają by wiedza i świadomość tamtej tragedii była przekazywana kolejnym pokoleniom to sporo jeszcze zostaje do zrobienia, aby pamięć ta była dalej żywa. Można powiedzieć, że są zdjęcia, listy, życiorysy, ręcznie spisane przez Dzieci Zamojszczyzny lub ich najbliższych, a jak pisał Bułhakow „rękopisy nie płoną”… Książnica Zamojska zrobiła krok w stronę młodszych pokoleń, które często wiedzę czerpią z Internetu oraz innych źródeł elektronicznych i dokonuje digitalizacji tych dokumentów i świadectw, by były one powszechnie dostępne w postaci cyfrowej.
– Po co poddajemy te dokumenty digitalizacji? Żeby ocalały one jako oryginalne dokumenty i były dostępne dla badaczy historii Dzieci Zamojszczyzny. Ponad czterysta zespołów akt przygotowało nam archiwum Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie. Kolejne ponad 120 zespołów dokumentów otrzymaliśmy od Archiwum Państwowego w Zamościu – tłumaczyła Halina Zielińska, wicedyrektor Książnicy Zamojskiej.
– To jest pierwszy etap naszego projektu. Akt, których mamy do zdigitalizowania jest ponad cztery tysiące. Do chwili obecnej udało nam się poddać cyfryzacji jedną czwartą tych dokumentów. To specyficzne i bardzo ważne archiwum. Kolejnym krokiem jest archiwum zapisów dźwiękowych ze świadectwami i rozmowami z Dziećmi Zamojszczyzny. Te rozmowy, głosy i emocje, jakie w nich brzmią można usłyszeć w już dostępnych niektórych fragmentach. Na wystawie znajdują kody QR, po zeskanowaniu których każdy ma możliwość wysłuchania fragmentów wspomnień Dzieci Zamojszczyzny – mówił Piotr Bartnik, dyrektor Książnicy Zamojskiej.
Procesowi cyfryzacji poddanych zostało 1 100 takich zespołów, aktualnie przechowywanych w zasobach archiwalnych partnerów – Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w Warszawie i Archiwum Państwowego w Zamościu. Wśród tych dokumentów znajdują się życiorysy, zdjęcia, formularze i ankiety z załącznikami, wypełnianymi osobiście przez osoby ze statusem Dziecka Zamojszczyzny. Wszystkie zdigitalizowane dokumenty będą dostępne bezpłatnie na platformie Biblioteki Cyfrowej Książnicy Zamojskiej.
Podsumowanie projektu poprzedziła „Żywa Biblioteka”, podczas której młodzież miała szansę spotkać się bezpośrednio i porozmawiać z Dziećmi Zamojszczyzny.
Projekt, którego zakończenie zaplanowano na grudzień 2025 roku, przewiduje również działania edukacyjne i promocyjne m.in. wystawę, panele dyskusyjne i spotkania ze świadkami historii. Koszt całego zadania projektowego wynosi 102 200 zł. Wkład własny w wysokości 22 200 zł zapewniło Miasto Zamość.
Podsumowanie I etapu projektu Cyfrowe Archiwum Dzieci Zamojszczyzny odbyło się 21 listopada br.
